2 Nentor: Dita e perkujtimit te te vdekurve

[NoName]

Kalendari kishtar e historik i 2 nëntorit



Më 2 nëntor - Ditën e përkujtimit të të vdekurve, u nisem simbolikisht për një shtegtim, sa të dhimbshëm, aq festiv: shtegtim drejt varreve të të dashurve të vdekur, po edhe drejt varreve të gjithë njerëzve që e kanë paguar me jetë besnikërinë ndaj idealeve të mëdha në rrjedhë shekujsh e në kohët tona. Me këto ndjenja përulemi realisht e simbolikisht mbi varret e panumërta, të përhapura në mbarë planetin, të vjetra e të reja, varre martirësh e besimtarësh të thjeshtë, njerëzish të shquar e të panjohur, nënash e baballarësh, vëllezërish e motrash. Përkulemi me lutje në buzë e me lot në sy për të dashurit që më s'janë.
Por, duke u ndodhur në vendet që të ngjallin një trishtim të thellë, nuk harrojmë se kjo ditë për Kishën është një ditë e madhe feste. Ata që nuk i kemi më pranë, që pushojnë në paqe nën kryqat simbolikë, na kanë treguar me jetën e tyre se sa e frytshme është fara që Krishti erdhi për ta hedhur në tokë.
E në këto ditë, kur flitet kaq shumë për vdekje e të vdekur, kur njerëzimi dridhet për të sotmen e të ardhmen e vet, Dita e të vdekurve na kujton, më shumë se kurrë, se bota nuk është në dorë të njeriut, por në dorë të Zotit!
60 vjet më parë, më 2 nëntor, kremtonte Meshën e parë, don Karol Vojtila, i cili nga famullitar fshati, do të bëhej bari i Kishës universale.
Në librin e tij "Dhuratë e mister", Gjon Pali II e shpreh kështu kuptimin e thellë të shugurimit të tij meshtarak: "Në atë shtrirje përdhè, në trajtë kryqi, para shugurimit, duke pranuar në jetën time, ashtu si Pjetri, kryqin e Krishtit e duke u bërë, "dyshemè" për vëllezërit, qëndron kuptimi më i thellë i çdo përshpirtërie meshtarake”.
Ishte, pra, 1 nëntori i vitit 1946, kur Karol Vojtila mori sakramentin e urdhërit meshtarak nga kardinali Adam Sapieha në Krakovi, në kapelëm private të kryeipeshkvnisë. I riu don Karol sapo kishte mbushur 26 vjet dhe ishte meshtari i vetëm që shugurohej në këtë rast.
Meshën e parë Papa i ardhshëm e kremtoi të nesërmën, më 2 nëntor, pikërisht 55 vjet më parë, në ditën e përkujtimit të besimtarëve të vdekur. Vendi ku kremtohej Mesha, vërtetë simbolik, ishte elteri i kriptës romanike të Shën Leonardit, brënda katedrales së Krakovisë, mbi kodrinën historike të Vavelit. Është një nga vendet më të nderuara nga polakët, ku pushojnë në paqe tre mbretër, shumë ipeshkvij e njerëz të tjerë të shquar të kombit polak. Simbolike edhe motua që zgjodhi prifti i ri për figuret e kujtimit të shugurimit të tij: një frazë nga Magnifikat: "Gjëra të mëdha ka bërë në mua (i Gjithëpushtetëshmi)!
Pas qëndrimit dyvjeçar në Romë, për të plotësuar studimet në Universittein papnor Angelicum, më 1948 don Karol Vojtila u rikthye në Poloni, ku e priste në Niegovic famullia e tij e parë. Disa muaj më pas, kardinali Sapieha e thirri në Krakovi, qytet në të cilin Papa i ardhshëm do të bëhej kryeipeshkëv. Planet misterioze të Hyjit e udhëhoqën kështu në rrugën, gjatë së cilës "famullitari i Niegovicit" do të bëhej "famullitar i botës".
Por të kalojmë nga kujtimet e Kishës universale, në ato kombëtare:
Më 2 nëntor të vitit 1995 ndërroi jetë Anton Çeta, i cili arriti të bëhej që më të gjallë një nga simbolet e urtisë shqiptare. Vepra e tij më e madhe qe udhëheqja e aksionit kombëtar e njerëzor për pajtimin e gjaqeve në përpjekjen për të shëruar shoqërinë shqiptare e për të paqtuar shpirtrat e trazuar të njerëzve. Autor i një vepre masive me përmbledhje folklorike të të gjitha gjinive e llojeve, duke nisur nga përrallat e duke vijuar me baladat e legjendat, këngët e kreshnikëve, vajtimet, gjamët e të tjera, profesori i gjuhës dhe i letërsisë së vjetër shqipe, la pas si kryevepër të tij pajtimin e më se njëmijë gjaqeve. Mbeti model i përkushtimit atdhetar e i fuqisë shpirtërore.
Më 2 nëntor 1910 lindi në Egjipt e madhja Tefta Tashko Koço, njëra nga kangëtaret më të mira lirike shqiptare, e cila shkëlqeu në skenat e Evropës e të botës për interpretimet e mrekullueshme të arieve nga operat më të mira botërore. Ishte kangëtare virtuoze e kangës popullore shqiptare dhe mbi të gjitha, njeri me virtyte të larta morale. Vdiq më 1947 në kulmin e karrierës, 37 vjeç.
Më 2 nëntor 1961 vdiq Prof. Aleksandër Xhuvani gjuhëtar e atdhetar që dha një kontribut të shquar për lëvrmin e gjuhës shqipe. Drejtoi për një farë kohe organin letrar të Elbasanit "Kopshti letrar", dha mësim në normalen e Elbasanit; qe njohës i mirë i visarit leksikor të gjuhës shqipe; mblodhi me durim e pasion nga gjuha e popullit shumë fjalë e shprehje, të cilat u përpunuan pas vdekjes së tij në formë të një fjalori; realizoi botimin e dytë të “Fjalorit të gjuhës shqipe” të K. Kristoforidhit (1961). Ndër shkrimet e tij kujtojmë: “Kritikë mbi fjalorë të shqipes” (1934) dhe “Çështja e fjalorit të gjuhës shqipe” (1957), pa harruar se dha mendime me vlerë për çështje të gramatikës historike, për leksikologjinë historike të shqipes dhe për letërsisë e sidomos për letërsinë e vjetër dhe arbëreshe me tekstet, antologjitë, artikujt e recensionet që botoi.

[NoName]

Në sa Kisha përkujton besimtarët e vdekur,
Papa u lut në Kriptën e Vatikanit pranë varreve të paraardhësve të tij

(2.11.2006)

Sot Kisha u lut për gjithë të vdekurit. Edhe Benedikti XVI u gjunjëzua në kriptën e Vatikanit, pranë varreve të paraardhësve të tij. Ndërsa dje, në lutjen e Engjëllit të Tënzot në Sheshin e Shën Pjetrit, në reflektimin kushtuar vdekjes dhe jetës së pasosur, Papa kujtoi dëshirën e shumë besimtarëve për t’u takuar me të vdekurit e dashur në jetën e përtejme E gjatë audiencës së përgjithshme, mbajtur një vit më parë, Ati i Shenjtë i nxiti besimtarët ta shikojnë enigmën e vdekjes me qetësi e shpresë, të ndriçuar nga feja e nga drita e ngjalljes së Krishtit.
Gjithçka kalon, po Zoti mbetet – pohoi dje Papa – e caku i jetës sonë është takimi ballë për ballë me Zotin. E megjithatë të duket sikur njeriu nuk do ta shikojë këtë realitet:
“Njeriu modern e pret akoma këtë jetë të pasosur, apo beson se ajo tashmë i përket një mitologjie të vjetëruar? Në kohën tonë, më shumë se në të kaluarën - vërejti Benedikti XVI - njerëzit merren aq shumë me gjërat tokësore, sa nganjëherë harrojnë se Zoti është protagonist i historisë e i vetë jetës sonë. Por jeta njerëzore, për vetë natyrën e saj, priret nga një cak shumë më i lartë, që qëndron mbi këtë natyrë: e pamposhtur është etja e njeriut për drejtësi, për liri, për lumturi të plotë.
Enigma e vdekjes – shpjegonte Papa një vit më parë – ndërthuret me mendimin si të jetojmë mirë, si të gjejmë lumturinë, e njëkohësisht me pritjen e gjyqit të mbram, që do të vendosë përfundimisht drejtësinë. E duke kujtuar këtë, Papa pohon:
“Lum njeriu që dhuron; lum ai që nuk e jeton jetën vetëm për vetvete, por edhe për të tjerët; lum njeriu i mëshirshëm, i mirë e i drejtë; lum njeriu që jeton në dashurinë e Zotit e të afërmit. Kështu jetojmë mirë e kështu nuk duhet të kemi frikë nga vdekja, sepse jemi në lumturinë që vjen nga Zoti e nuk soset kurrë”.
Në qendër të fesë së krishterë është misteri i vdekjes e i ngjalljes së Krishtit: “Ngjallja e Krishtit – tha Papa në takimin e Veronës më 19 tetorin e kaluar - ishte si shpërthim drite, shpërthim dashurie që copton prangat e mëkatit e të vdekjes. Përuroi kështu një përmasë të re të jetës e të realitetit, nga e cila lind një botë e re, e cila depërton vazhdimisht në botën tonë, e shndërron atë dhe e bën për vete”.
Me këtë siguri të krishterët e shikojnë jetën e pasosur, por pa i harruar detyrat që kanë sa janë ende në botë: këmbët i kanë në tokë – tha dje Papa – por zemrën në qiell, në banesën e përfundimtare të miqve të Zotit:
“Jeta e amshuar, për ne të krishterët, nuk është thjeshtë një jetë që s’ka fund, por sidomos një cilësi e re e jetës, e shkrirë plotësisht në dashurinë e Zotit, i cili na çliron nga e keqja e nga vdekja e na bën të bashkohemi përgjithmonë me të gjithë vëllezërit e motrat që marrin pjesë në të njëjtën dashuri të Zotit”.