Historia E Gjuhes Shqipe

[zogu dukagjinas]

Gjuha shqipe bën pjesë në familjen e gjuhëve indoevropiane, ku futen gjuhët indoiranike, greqishtja, gjuhët romane, gjuhët sllave, gjuhët gjermane, etj. Ajo formon një degë të veçantë në këtë familje gjuhësore dhe nuk ka ndonjë lidhje prejardhjeje me asnjerën prej gjuhëve të sotme indoevropiane. Karakteri indoevropian i shqipes, përkatësia e saj në familjen gjehësore indoevropiane, u arrit të përcaktohej e të vërtetohej që nga mesi i shekullit XIX, në sajë të studimeve të gjuhësisë historike krahasuese.
Ishte sidomos merita e njerit prej themeluesve kryesorë të këtij drejtimi gjuhësor, dijetarit të njohur gjerman Franz Bopp, që vërtetoi me metoda shkencore përkatësinë e gjuhës shqipe në familjen gjuhësore indoevropiane. F Bopp i kushtoi këtij problemi një vepër të veçantë me titull “Ueber das Albanesische in scinen verwandtschaftlichen Bezichungen”, botuar në vitin 1854.
Në ndarjen e gjuhëve indoevropiane në dy grupe: në gjuhë lindore ose satem dhe në gjujë perëndimore ose kontum, shqipja shkon me gjuhët lindore (satem), bashkë me gjuhët indoiranike, gjuhët balto-sllave dhe armenishten.


Origjina
Problemi i origjnës së gjuhës shqipe është një nga problemet shumë të debatuara të shkencës gjuhësore. Ajo e ka burimin, pa dyshim, prej njerës nga gjuhët e lashta të Gadishullit të Ballkanit, ilirishtes ose trakishtes. Në literaturën gjuhësore qarkullojnë dy teza themelore për origjinën e shqipes: teza e origjinës ilire dhe teza e origjinës traka. Teza ilire ka gjetur mbështetje më të gjerë historike dhe ghuhësore. Ajo është formuar që në shekullin XVIII në rrethet e historianëve.
Përpjekjen e parë shkencore për të shpjeguar origjinën e shqiptarëve dhe të gjuhës së tyre, e bëri historiani suedez Hans Erich Thunmann në veprën e tij “Undersuchunger liber di Geschichte der Östlichen europäischen Völker” Leipzig 1774. Ai, duke u mbështetur në burime historike latine e bizantine dhe në të dhëna gjuhësore e onomastike, arriti në përfundimin se shqiptarët janë vazhduesit autoktonë të popullsisë së lashtë ilire, e cila nuk u romanizua siç ndodhi me popullsinë trako-dake, paraardhëse të rumunëve.
Tezea e origjinës ilire te shqipertarëve është mbështetur nga albanolugu i mirënjohur austriak Johannas Georges von Hahn në veprën e tij Albanesische Stidien,publikuar më 1854
Që nga ajo kohë deri në ditët tona, një varg dijetarësh të shquar historianë, arkeologë e gjuhëtarë, kanë sjellë duke plotësuar njeri tjetrin, një sërë argumentesh historike dhe gjuhësore, që mbështesin tezën e origjinës dhe të shqiptarëve dhe të gjuhës së tyre. Disa nga keto argumente themelore, jane:
1. Shqiptarët banojnë sot në një pjesë të trojeve, ku në periudhën antike kanë banuar fise ilire; nga ana tjetër në burimet historike nuk njihet ndonjë emigrim i shqiptarëve nga vise të tjera për t’u vendosur në trojet e sotme.
2. Një pjesë e elementeve gjuhësore: emra sendesh, fisesh, emra njerëzish, glosa, etj., që janë njohur si ilire, gjejnë shpjegim me anë të gjuhës shqipe.
3. Format e toponimeve të lashta të trojeve ilire shqiptare, të krahasuara me format përgjegjëse të sotme, provojnë se ato jane zhvilluar sipas rregullave të fonetikës historike të shqipes, dmth kanë kaluar pa ndërprerje nëpër gojën e një popullsie shqipfolëse.
4. Marrëdhëniet e shqipes me greqishtjen e vjetër dhe me latinishten, tregojnë se shqipja është formuar dhe ështe zhvilluar në fqinjësi me këto dy gjuhë këtu në brigjet e Adriatikut dhe të Jonit.
5. Të dhënat arkeologjike dhe ato të kulturës materiale e shpirtërore, dëshmojnë se ka vijimësi kulturore nga ilirët antikë te shqiptarët e sotëm.
Nga të gjithë këto argumente, të paraqitur në mënyrë të përmbledhur, rezulton se teza e origjinës ilire e gjuhës shqipe, është teza më e mbështetur nga ana historike dhe gjuhësore.

[alfeko sukaraku]

A mundeni te na jepni detajet qe e vertetojn shqipen si gjuhe indoevropiane?

C do te thote "indoevropianizmi"?Ku bazohet indoevropianizmi?

Franz Bopp e renditi shqipen ne gjuhet me te vjetra..por nuk ishte i bindur plotesisht per pozicionin e saj...ndaj edhe eshte kritikuar nga i padituri Gustavo Meyer.

[alfeko sukaraku]

Teoria indoevropiane eshte nje teori e pabaze edhe ndertuar keq.teoria indoevropiane ..ose shkenca e krahesimit te fjalve mbetet nje vegel primitive ne duaret e dijes se sotme.

Nuk njihen mbishkrimet e lashta edhe shume gjuhe pretendohen si te vdekura....si rrjedhoj nuk munde te meret seriozisht perralla indoevropiane.

[ZANOR]

per mua koncepti - indo-europiane = Pellgasishtja

[alfeko sukaraku]

kjo nuk shkon absolutisht sepse indoevropiania nuk tregon aspak nje gjuhe te vjeter indiane te perhapur ne evrope....per arsyen e thjeshte se nuk njihen gjuhet e vjetra ne menyre qe te flasim me bindje.

Pellazgjishtja eshte gjuha shqipe edhe kjo gjuhe quhet gjuha e autoktonve ..ashtu sic e quanin veten pellazget,ndaj nuk ka asnje lidhje me huazimin indian.

[ZANOR]

jo pra nuk shkon, anpse po e quajn Indoeuropianishtja, qellimisht, qe mos te mos te hyn ne perdorim Shqipja e Vjeter, si pasardhese e illirishtes pellgasike, sepse vetem Shqipja ka fuqi spjegimi konstruktiv ne ate ''burimin e perbashket te gjuheve i.e.''

[zogu dukagjinas]

Gjuha shqipe eshte nje nder gjuhet me te vjetra te botes dhe ben pjese ne familjen e gjuheve indoevropiane qe eshte caktuar si nje familje e cila pershin gjuhet me te vjetra evropian si : sllaverishten , greqishten , latinishten , shqipen , etj. dokumenti i pare shqip eshte " Formula e Pagezimit " e gjetur ne nje kishe ne durres, ndersa libri i pare i shkruar shqip eshte " MESHARI " i GJON BUZUKUT i shkruar ne vitin 1555. Tani per tani nuk eshte zyrtarizuar ndonje dokument tjeter i lashte por me siguri qe me zbulimet arkeologjike do te zbulohet edhe ndonje tjerer.

[dias10]

Gjuha shqipe eshte nje nder gjuhet me te vjetra te botes dhe ben pjese ne familjen e gjuheve indoevropiane qe eshte caktuar si nje familje e cila pershin gjuhet me te vjetra evropian si : sllaverishten , greqishten , latinishten , shqipen ,

Problemi i familjes IE qendron ne faktin se ajo perfshin brenda saj gjuhe artificiale ose gjysemartificiale si sllavishtja, greqishtja, latinishtja dhe gjuhe teresisht natyrale si shqipja. Pra nuk kuptohet se çperfaqson kjo familje ne vetvete.

[Gjelosh PRekaj]

per mua koncepti - indo-europiane = Pellgasishtja

Kur bahet fjale per "Pellazget" pushtuesit "indo-europian (gjerman)" ) ishin ne azi


sp: alfeko ske nevoje me sjelle vjerrshen e Naimit se e dime

[ZANOR]

Kur bahet fjale per "Pellazget" pushtuesit "indo-europian (gjerman)" ) ishin ne azi


sp: alfeko ske nevoje me sjelle vjerrshen e Naimit se e dime

Gelosh, gjeli lajmeron agun e jo terri, ketu nuk po flitet per pellgasit si pushtues, por p;r Pellgasishten si gjuhe! Nuk e di a je kesajde ti...