Lasgush Poradeci

[Kandili 1]

Po, disa nga poezite e tij jane perla te verteta!
Lasgushi eshte pa dyshim liriku me i madh i letersise sone.
Mua me vjen keq qe kishte vuajtur shume.Kishte vuajtur, sepse kishte pasur gjendjen e dobet financiare.Per keto kam lexuar nga libri i te nderuarit Petraq Kolevica :

„Lasgushi me ka thene…“

(botoi „ 8 Nentori“,shtypur ne sht.shkr.“Tirana“, Tirane, 1992)

Petraqi meriton respekt te vecant per shkruarjen e ketij libri ,sepse ne kete menyre ai na e ben Lasgushin me te afert si njeri.
Ne liber pershkruhen disa tipare te vecanta te Lasgushit,pastaj disa rrethana dhe veshtiresi nga jeta e tij ne Shqiperine komuniste.
Eshte per dhimbje sidomos mosperfillja qe i eshte bere nga ana e qeverise se shtetit komunist shqiptar.
Kombet e medha,pavaresisht nga sistemet politike qe kane pasur, zakonisht i kane nderua poetet e mdhenje te vendit.Qeveria komuniste jo qe nuk e nderoi,po e la te vuaj per buke poetin me te madh te vendit.
Sidoqofte, ky poet i madh do te mbetet perhere ne zemrat e lexueseve shqiptare.

Thekthi,
postimi yt me lart, ka nje ngjashmeri te habiteshme me nje postimin tim,po ne faqen e Lasgushit!
Ne poezite:
Lamtumire , strofa e III-te,vargu i dyte
Lamtumire-variante(e para),strofa e III-te,vargu i dyte
Lamtumire-variante(e dyta),strofa e III-te,vargu i dyte,

ne vend te fjales, mergim shkruan gabimisht : megrim.
Te njejtin gabim, ne te njejtat strofa dhe vargje, e kam bere edhe une!!
(Shiqo postimin tim ne faqen paraprake)

Une ju pata lutur Fiorit te mi permisoj gabimet,por ajo nuk reagoi.

S`ka gje te keqe nga ngjashmeria qe permenda,por eshte diqka qe te bie shpejt ne sy.

Pershendetje

[Kandili 1]

MENGJES


Si shpirt` i zi ne kraharuar,
U mbyll liqeri nene male.
Ndaj fund` i ti e pasqyruar,
Po shuhet nata me – nga – dale.


E shoh ku vdes e ku po vuan,
E syt` e saj dyke pulitur ;
E syt` e saj q`u mavijuan,
Jan` yjt` e qjellit te venitur.


Tashi dh` agimi llambarites
Po svagullon ne fund liqeri,
Po tretet tinez yll` i drites
Posi nje sumbull prej sheqeri.


Pra , ja! pra , ja ! se dita ndezi,
Se fund` i ujit vetetiti ,
Se posi lajmetar – mengjesi,
Del zogu – i bardh` i nje nositi…

[Kandili 1]

KENGA PLEQERISHTE


O kenge pleqerishte ! Ti vjersh` e Vendit tem!
Ti fjale qe me dhimsesh e qe me ben ujem! ( turbullon)
Tani jam desheruar se largu te me vish :
Degjoju , as degjoju! moj kenge pleqerish!

…………………………………………
…………………………………………

…Ne hije te kasolles qe nxin nj`atje mi mal ,
ja nis me ze te shtruar… ja merr me dal – nga - dal… ;
Ja thua me te dhemshur… ja thua me te qare…,
Ja dredh e perveluar…ja zjen… e ja heq zvarre…;
Pastaj fillon te ngrihesh , e nis e ja therret :
Dh `aq lehte – e ngreh se poshti… aq fort e shpje perpjet…,
Aq dyke mermeruar me ze te parpalitur
Renkimi – i zemres sate ronitet me te ngjitur…,
Sa … qe nga lartesira ku vate fluturoj…,
Me sulm e ulerime keputet si perroj…
E rrjedh per tatepjete prej kulmit qielluar
Si bresher i therrmuar… si lot i perveluar…; -
Pastaj te shuhet zeri…e rrihesh…edhe vdes ;
Mjerimi i vetevetes te thjevi mes – per – mes :
Se felli - e pa meshire te thjevi dhembja jote ,
Deshir` e varferuar e kenges magjiplote !
……………………………………….
……………………………………….

O kenge pleqerishte ! O vjersh `e vendit tem !
O fjale qe me dhimsesh , e qe me ben ujem !
O mall ! O psheretime ! O vaje ! - O lot i zi !
O shpirt i perveluar qe qan ner syt ` e mi !
Si ngrihet qe nga deti nje vale – e desheruar :
Nga fund ` i zemres sate ti ngrihesh dyke vuar ;
E prape posi vala , qe bie serish ne det :
Ti bje ne fellesiren e zemeres se vet .

[trysil]

Poezi për Lasgushin e madh


Ismet ALIU


AZILI I LASGUSHIT


Ikte nga terri diktatorial
E përndritej në zjarr astral

Azil i çuditshëm
Azil i rrallë...

Lasgushi pinte eliksir
Në udhën e Qumshtit

Mllefshëm
Ikte nga Shqipëria...

Në filigran gdhendte vargje
Që të kenë relikte astrale
Shqipëria Ai dhe poezia...

Poezia është marrë nga libri "Takim në qytet"

[trysil]

Çabej për Lasgushin

pati thënë:

"Rini shqiptare, lexo Lasgush Poradecin, pastaj vdis"

Çabej këtë e ka thënë kur ishte i ri, megjithatë doli e sakt dhe si mendim shumë i pjekur.

[Kandili 1]

DASHURIA UDHETARE


Kur te qan e te gajas
Zemr` e perveluar ,
Bukurise – i bje ti pas
Dh` e kerkon me duar…
Siper ujrash ku rreshqet
Ti veshtron nje vashe ,
Jane zjarr e jane det
Syt` e saj gjumashe ;
Jane zjarr e syt` e tu ,
jane det i shkrete :
Dashurija qe te zu
Te rrembeu perjete !
Po – atehere – e merr nje trim
Motrezen per dore ,
Po kalon si vetetim
Vasha zemerore .

Mos vajto kaq bukuri
Q` humbi posi hije !
Ndaj po syr` i saj i zi,
Ndaj po goja leng – qershi ,
Ndaj po gjiri llaftari
Ty te dha cdo shije.

[Exha]

Faleminderës Juve që me përkushtim i keni zgjedhur poezitë e të madhit Lazgush...Disa nga to edhe i kisha pas harruar, disa akoma i kam në mendje, sepse ato nuk harrohen lehtë.
Sido që të jetë, faleminderës...

[Kandili 1]

MBARIM VJESHTE

Fluturoj dhe shterg` i fundit,madheshtor, me shpirt te gjore
Dyke shkuar qe – me - nate siper malesh me debore…
Iku rend` e i permallshme, dhe me sqep te ti te forte
Zotriut q` i la folezen i trokiti mun ne porte…


Pra, me s` duket shpes` i fatit prapa bujqesh dhe ploresh,
Prapa brazdes se rezuar hap – me – hap prej qe maloresh;
Me s` degjohet ner ugare te kercase miu i hirte,
Vdiq neperka pikelore ndaj blatisht* e shkretetirte.


Dheri - i mardhur prej thellimi dirgjet heshtur nene bryme,
Fryn veriu ne pyll te thate me zemrim e me fertyme*,
E si shtohet cingerima…ja! se ku dinak dh`i vocerr…
Neper gardh – e neper ferra derdellet gazmor nje cocerr*!...



O ! sa hir qe kishte shtergu, aq fisnik me shtat te gjore,
Kur bariste dal – nga – dale , - posi dhender me kurore!...
E kur prane i vinte krilla, qe shendrij ne kraharuar,
Me sy lart, me hap te matur – posi vash` e nuseruar!..



*
per fat te keq, me mungojne disa germa shqip dhe me duhet te bej sqarime plotesuese.
Ndersa sqarimet e fjaleve me poshte ,jane nga fundfaqja nen poezine ne fjale ,nga libri”Lasgush Poradeci”(1990,Tirane) –bot. nga Frida Idrizi.

Cocer - zog i vogel

(nuk eshte C si per fjalen cope,por eshte C si per fjalen cun-djalosh)

fertyme – stuhi

blatishte – mocalishte * (* C si ne fjalen cun-djalosh)

[brandon]

Ka qene me te vertete nje poet origjinal, Lasgushi! Mba mend vetem qe me ka pelqyer shume, por me keto qe keni sjelle , me kujtojne oret e gezimit kur e lexoja. Vec te tjerave ,me sa mba mend , shquhej per talentin e perkthimit te autoreve te huaj , dhe pershtatja e tyre magjepse ne shqip , pa humbur vlerat origjinale.
Nuk jam fort i sigurte , por ky perkthim i Esseninit , ne shqip me duket se eshte i Lasgush Poradecit.

Fshehur vetes ,me se mban
kam nje brenge ,qe shpirtin ma fundos,
pse valle ,jam i njohur si i pa ane ?
pse valle jam i njohur si skandaloz?

Jo per femra shkoj ne pijetore,
Ky pasinon per mua eshte i huaj.
Dhe ne qofte se bie ne gracken femerore,
merzine dua te shuaj

Ti s me do, nuk te vjen keq per mua
A mos jam une shum i bukur valle?
Duart ,vec mbi krahe mi ke leshuar ,
Dhe s shikon po shkrin si shkume e vale


E moj force qe venitesh,
do te vdes ,kjo s ka dyshim
Vecse dua ti puth mikes
buzet gjer ne fundin tim

Puthem de se kalbesia
Mua shpirtin, ma pushtoi,
Ka te ngjare qe qielli lart
fundin tim parashikoi






Bukuroshe ndjenjash perveluar
S jam brutal, as delikat me ty
As me thua sa ke ledhatuar
Sa buze dhe duar mban mend ti ?

Une e di :ato si hije shkuan,
Pa prekur zjarrin tend ,ne gji
Shumeve mbi gjunj ,u ke qendruar,
Kurse ja, tek mua rri tani.

Jo s te dua e dashur e kote
Ti vec nje hije e lareget me je .
Nje tjeter shoh te fytyra jote,
Nje syzeze me shfaqet atje

Fundja une te perbuz ty moj vajze,
Dhe i vrare e i trubullt mendoj:
Te mos kishte sketerre dhe parajse ,
do ti shpikte ,njeriu,njesoj.

Ky pasion nuk eshte fati yne
Mendjelehte qe lidhja e rrembyer,
Ashtu sic te pashe ,pa prishur qetesine
Do te buzeqesh, rrugen duke kthyer

Por dhe ti do te marresh rrugen tende,
Duke ndjekur ditet plot merzi,
Vec te paputhurave mos u merr mendjen,
Mos u bej te padjegurave, magji !

Dhe kur neper rruge ndonje dite
Do ti shfaqesh dashurine nje tjetri ,
Ndoshta do te dal ,une te shetis
Dhe serish do te piqen miqte e vjeter

Per ate vec ,do te te rrahi zemra
Do te ulesh syte posht si shtize
Dhe qete do thuash:"Mirmbrema"
Do pergjigjem :"Mirmbrema,miss"







Dhe asgje me shpirtin nuk do ta zgjoje
Asgje nuk do ta trondise ,ate.
Kush ka dashuruar, nuk mund te dashuroje
Kush eshte djegur, nuk mund te ndizet me

[Stavri Trako]

PORADECI

Perëndim i vagëlluar mi Liqerin pa kufir
Po përhapet dal-nga-dalë një pluhirë si një hije
Nëpër Mal e nër Lëndina shkrumb'i natës që po bije,
Duke zbritur që nga qielli përmi fshat po bëhet fir...


E kudo krahin'e gjërë me s'po qit as pipëtim:
Në katund kërcet një portë...në Liqer hesht një lopatë...
Një shqiponjë e aratisur fluturon në Mal-të-Thatë
Futet zemra djaloshare mun në fund të shpirtit tim




Tërë fisi, tërë jeta, ra...u dergj...e zuri gjumi...
Zotëroj më katër anët errësira po tashi:
Duke nisur udhëtimin mes-per-mes nër Shqipërinë
Drini plak e i përmallshëm po mburon prej Shënd-Naumi.


Perëndim i vagëlluar personifikim i meteforizuar i perëndisë së dritës (diellit që po fiket në një liqer hyjnor ) është së tepermi imazh vegimor mbi liqerin e Poradecit që çdo natë përfshihet nga magjia Hyjnore. Imazhi vegimor përhapet me krah të fuqishëm një pluhur si një hije Pasataj metamorfoza e perëndimit që përcaktohet si shkrumbi i natës që të shfaqet si një stërmasë që po bie nga qielli e kur ndihet fare prane dallon hapat që vijnë duke zbritur përmbi fshat dhe bëhet firë .E nën këtë mbretërim të Firës një krahinë qe s’pëpëtin në katund që kërcet një portë ,sigurohet që kjo firë të mos i hyjë brenda në shtëpi . Edhe në Liqer hesht një lopatë .Edhe varkatarët i tuten mbretit të Firës Edhe mbreti i shpezeve ,Shqiponjë e aratisur nxiton për në Madhështorin e krahinës në Mal te Thatë.Por edhe zemra djaloshare futet thellë në shpirti tim pranon këtë madhështi zotëruese.E pas kësaj Tërë fisi, tërë jeta, ra... e zuri gjumi hyjnia tjetër e pertëritjes .Dhe në këtë finale të ritualit gjigand të natyrës, ku zotëroj më katër anët errësira,rrjedh madhërisht ,hyjnia e jetës ,Drini plak dhe i përrallshëm ,që vazhdon përjetësisht rrjedhën mespërmes Shqipërisë prej burimit të Shënd Naumi. S’ka si të përshkruhet më bukur një vend i hyjnishëm si Poradeci.

Eseja Stavri Trako 25.02.2009