Alfabeti arab-shqip

[Anesti_55]

Kongresin e Manastirit me urdhër të Austro-Hungarisë

Nga Frymzim Dauti

(Alfabeti arab-shqip)

Me iniciativë të Mit’hat Frashërit në Manastir në vitin 1908 u mblodhën klubet shqiptare që ishin aktive në Perandorin Osmane me qëllim që të njësojnë shkrimin shqip. Gjatë kësaj periudhe gjuha shqipe shkruhej së paku në

pesë alfabete: arab, latin, alfabeti i Stambollit, grek dhe më rrallë sllav (cirilik). Faik Konica, që ishte aktiv në angazhimin për pasurimin e shqipes, e që ishte i kualifikuar që të debatonte për këtë temë dhe që botonte revistën “Albania” të sponsorizuar nga Austro-Hungaria për qëllime propogandistike, nuk mori pjesë në punimet e Kongresit të Manastirit. Faik Konica mund të merrte pjesë në atë kongres dhe nuk kishte nevojë që të mbetej në egzil, pasi në atë periudhë ishin amnistuar të gjithë disidentët, pa përjashtim. Por Faik Konica ishte në listën e pagës së Austro-Hungarisë, dhe mbronte interesat e saj pas aneksimit të Bosnjës nga Austro-Hungaria disa muaj më parë. Faik Konica që lobonte për “çlirimin” e popullit të vet dhe që mbronte vlerat e lirisë së popujve, nuk protestoi kur populli mysliman i Bosnjës kundër vullnetit të vet u okupua nga një perandori katolike në vitin 1908. Mirëpo përkrahja e Konicës për okupimin e Bosnjës nuk ishte arsyeja se pse ai nuk erdhi në atë kongres, për të cilën vetë ai disa herë kishte kërkuar që është e nevojshme që të mbahej. Arsyeja kryesore sipas mendimit tim duhet të qëndrojë në debatin nëpërmjet letrave që kishin Faik Konica me Mit’hat Frashërin. Ata si dy ekspertë të propagandës dhe që shkruanin me pseudonime krishtere ortodokse, në vitin 1908 kishin mendime të ndryshme për të ardhmen e shqiptarëve. Faik Konica propagandonte që Shqipëria të aneksohej nga Austro-Hungaria, përderisa Mit’hat Frashëri pas revolucionit xhonturk më 1908 besonte se Perandoria Osmane do të forcohej dhe do të mbijetonte. Kuptohet që për mendimin e Mit’hat Frashërit ndikoi dhe ngritja e tij në post të lartë në Ministrinë e Punëve të Jashtme dhe zgjedhja e kushëririt të tij Gani Frashëri për deputet. Faik Konica ishte që për shkrimin e shqipes të përdoret alfabeti latin dhe arab, me çka ai këtë e dëshmon në revistën e tij “Albania” ku botoheshin edhe shkrime shqipe me alfabet arab. Mit’hat Frashëri ishte që për shqipen të përdorej alfabeti që e përpiloi xhaxhai i tij por dhe ndoshta për përhapjen e propagandës dhe ai arab. Alfabeti arab përdorej më shumë ndër shqiptarët dhe prandaj ishte me interes të madh që ai të mbetej për përhapjen e propagandës dhe që vendimet e kongresit të pranohen në masë. Mirëpo në atë kohë ishte e pamundur që të pranohej që shqipja të shkruhej në tre alfabete. Pasi asnjëri nga këta të dy propagandist nuk lëshoi pe që të tërheq kërkesën për alfabetin e preferuar të tyre, si kompromis në Kongresin e Manastirit u pajtua që shqipja të shkruhet në dy alfabete, gjegjësisht atë latin dhe alfabetin e Stambollit. Por pasi që në Manastir u vendos që mos të përdoren më shkronjat arabe për shkrimin e shqipes, ky vendim e irritoji masën e gjerë. Pas kësaj ngjarjeje filloi me një intenzitet më të madh debati për alfabetin shqip. Ky vendim i imponimit të alfabetit latin i zemëroi intelektualët shqiptar konzervativ. Ata filluan që të kërkojnë që shqipja të shkruhej me alfabet arab. Në të gjithë qytetet shqiptare kishte protesta në përkrahje të alfabetit shqip me shkronja arabe. Kërkesat e tyre i drejtohen qeverisë dhe parlamentit. Përkundrazi asnjë protestë nuk u organizua në favor të alfabetit latin, pasi që nuk kishte përkrahje në masë. Ky debat për alfabetin shqip u zhvillua edhe në mes deputetëve shqiptar dhe solli ndasi në mes atyre që përfaqësonin shqiptarët. Deputetët shqiptarë u ndanë në mes atyre që mbronin alfabetin arab, të cilët njëkohësisht përbënin shumicën, dhe atyre që përkrahnin alfabetin e Stambollit. Kjo do të thotë se gjithë deputetët shqiptar kategorikisht e refuzuan alfabetin latin, duke parë pas saj tentime për përçarjen e shqiptarëve. Një pjesë e deputetëve që mbronte alfabetin arab për shkrimin e shqipes bën një peticion e që u botua në shtypin e Perandorisë. Peticionin e kanë nënshkruar 14 deputet shqiptarë, e ku në mes të tjerave ata deklaronin: "Prandaj, ne, si përgjegjës për fatin e popullit, vendosëm që ky alfabet të mos pranohet dhe të mos futet nëpër shkolla. Ne me neveri më të thellë e shikojmë propagandën për alfabetin latin, të cilin duan të na fusin të huajt që duan ta gëlltisin atdheun tonë dhe duke bërë lloj-lloj intrigash, duan ta shkatërrojnë bashkimin tonë me Perandorinë Osmane". Por nuk ndejtën heshturazi dhe deputetët tjerë. Ata në janar 1910 botojnë në shtypin e Perandorisë peticionin në përkrahje të alfabetit të Stambollit. Këtë peticion e nënshkruajnë 10 deputet shqiptar, edhe atë: Esat Pasha Toptani, Aziz Pasha Vrioni, Mufid Libohova, Shahin Kolonja, Gani Frashëri, Ismail Qemali, Nexhip Draga, Hasan Prishtina etj. Qeveria e gjendur në një situatë të palakmueshme nga këta lobime të deputetëve, nxjerrë komunikatën që nuk favorizonte asnjërin alfabet, pasi kjo problematik duhet zgjidhur në mes intelektualëve shqiptar, dhe se ajo nuk do të ndaloj as alfabetin latin, të Stambollit apo atë arab, kryesorja është që të i ju ofrohet që të shkruhet dhe që të mësojnë në shqip ata që e kërkojnë këtë. Gazeta "Tanin" e afërt me pushtetin, më 4 shkurt 1910 shkruan si vijon: “Qeveria ka marrë vendim të prerë të ngelë neutrale rreth çështjes se me çfarë alfabeti do të shkruhet shqipja dhe që zgjidhjen e kësaj t'ua lejë dijetarëve shqiptarë”. Por për ta kuptuar këtë debat intelektual që është zhvilluar në atë kohë, do të ishte e nevojshme që të lexohet edhe vepra e historianit të vërtetë Hasan Kaleshit “ Disa aspekte të luftës për alfabetin shqip në Stamboll”. Ai duke e studiuar shtypin osman të asaj kohe na ofron një vepër me shumë informata rreth këtij debati. Mirëpo debati për një alfabet shqip nuk fillon me Kongresin e Manastirit më 1908, por më 1879 kur qeveria osmane i jep besimin Sami Frashërit që të përpiloj një alfabet për shqiptarët, pasi që në Korçë ishte parapa të hapet shkolla shqipe dhe që planifikohej që të hapen dhe të tjera. Sami Frashëri me shokë e përpilojnë alfabetin shqip që është i njohur si alfabeti i Stambollit. Ky alfabet është një përzierje e shkronjave greke, latine, sllave por dhe të disa shkronjave të veçanta që s`ka asnjë alfabet tjetër. Sot ka shumë intelektual shqiptar që i mbyllin sytë para fakteve dhe nuk pranojnë që qeveria osmane dha urdhër për përpilimin e alfabetit shqip, me të cilën alfabet u shkruajtën librat e para shkollore shqipe dhe u botuan shumë gazeta sikurse “Lirija” që botohej në Selanik, “Tomori” që botohej në Elbasan apo “Lirija e Shqiprisë” që botohej në Sofje. Ndoshta ky citat i Faik Konicës do t’i binde ato shqiptarë që nuk i ju binden fakteve. Konica shkruan në një shkrim të tij: […] shkoj e vij te viti 1879. Në atë mot, Sulltani, për të ndezur në Shqipëri një zjarr kundër sllavizmit, cpoi disa memure (zyrtar) shqiptare të mblidhen që të bëjnë një alfabet shqip. Këta, me leje të qeverisë, u mbluadhnë (Faik Konica- Abetari shqip).
Pas Kongresit të Manastirit kishte të tillë që thuanin se s`ka se si shkruhet shqipja më shkronja arabe pasi që arabishtja ka 28 bashkëtingëllore dhe vetëm 3 zanore përderisa shqipja ka 36 shkronja. Këtë tezë e rrëzoi shqiptari intelektual i Tetovës, Rexhep Voka. Ai e përpiloji alfabetin shqip-arab me modifikime të vogla dhe që mundësohej të shkruhet shqipja pa asnjë problem, sikur që shkruhej osmanlishtja në alfabet arab edhe pse ka 8 zanore; një zanore më shumë se shqipja dhe shkruhej pa asnjë problem. Ky alfabet nuk ishte ndonjë risi pasi që shqiptarët për disa shekuj kishin kultivuar letërsinë shqipe me alfabet arab. Por Voka e plotësoi dhe bashkë me te botoi dhe gramatikën shqipe. Patrioti Rexhep Voka më 1911 me alfabet arab dhe me një shqipe të bukur te vepra e tij “ Mendime”, shkruan për rëndësinë e shkollave shqipe. Ai shkruan: "Sot dynjaja osh ba qetir, sall (vetëm) me pushkë e me thikë nuk po fitohet, po lipet edhe kalem(laps) e kndim (mësim), fjalë e mendim".[…]"Të mos thomi ki mysliman e ai i krishterë, jo toskë jo gegë, se xhith jemi shqiptar, jemi ni fis e ni far".
Imponimi i disa pseudopatriotëve që më çdo kusht të shkruhet shqipja me shkronja latine e revoltoi klerin mysliman që kryesisht e njihte vetëm alfabetin arab dhe klerin ortodoks që e njihte kryesisht alfabetin grek. Ky debat me siguri që e dëmtoi procesin e krijimit të kombit shqiptar dhe arsimin shqip. Por ky debat nuk është zhvilluar vetëm në mes intelektualëve shqiptar pasi dhe kombet tjera janë përballur me këtë problem. Debati i shqiptarëve për alfabetin ndiqej me kureshtje nga qeveritarët radikal xhonturq të cilët shfaqnin ide të nacionalizmit turk dhe të cilët vuanin nga kompleksi i inferioritetit. Edhe te ta filloi të shfaqet ideja për ndërrimin e alfabetit arab të osmanlishtes dhe zëvendësimin me atë latin, që të jenë më afër perëndimit. Kjo ide u materializua kur Kryetari i Shtetit të Republikës së Turqisë në vitin 1928, me dekret e zëvendësoi alfabetin arab të turqishtes me alfabet latin. Pasojat e këtij vendimi i dimë të gjithë, pasi pas shëndrimit të intelektualëve të pakët të Turqisë brenda natës në analfabet, Turqia u futë në një kolaps ekonomik dhe në një sistem ushtarak. Pas shumë dekadave ngecjesh Turqia në 10 vitet e fundit është duke e marrë veten pasi i ju kthye rrënjëve të veta, dhe tani kërkon që të rikthej ndikimin e saj në Lindjen e Mesme, Kavkaz dhe Ballkan. Pasoja të tilla por me një intenzitet më të vogël, pati dhe imponimi i alfabetit latin te shqiptarët. Shumica e shqiptarëve gjatë Perandorisë Osmane shkonin në shkolla ku mësohej në shqip dhe turqisht me alfabet arab. Ata rëndësi të madhe i ju përkushtonin dhe shkollave ushtarake si në Manastir apo Stamboll, e ku po ashtu mësonin në osmanlisht. Një pjesë e madhe e shqiptarëve si popull me shumicë myslimane, djem dhe vajza, e mësonin alfabetin arab në xhami apo dhe nëpër shtëpia me qëllim që ta lexonin Kur’an-in. ë orEdhe sot në Maqedoni shumica e rinisë shqiptare njeh alfabetin arab pasi e mësojnë atë në xhami dhe e lexojnë Kur’an-in nigjinal, pasi aty gjejnë qetësin shpirtërore.
Unë ndaj mendimin se implementimi i alfabetit arab dhe atij latin në të njëjtën kohë për shkrimin e shqipes do të ishte zgjidhja më e mirë. Të gjithë ata që e dinin alfabetin arab me lehtësi do të mësonin të lexonin dhe shkruanin shqip, përderisa ata që e refuzuan alfabetin latin nuk do të krijonin pengesa. Pasojat e imponimit të alfabetit latin do të ndihen më shumë pas pavarësisë së Shqipërisë, ku dhe pas 10 vite të formimit të shtetit shqiptar, nuk kishte mësues shqiptar e as shkolla shqipe. Prandaj dhe mësohej në disa shkolla greqisht, përderisa shumica e rinisë mbeti analfabete. Edhe ata pak alfabet që ishin të shkolluar me alfabet arab nuk mund të ndihmonin në zgjidhjen e këtij problemi. Duhet patur parasysh se dhe politikanët të nivelit më të lartë shtetëror sikur që ishte Kryeministri i Shqipërisë, në atë kohë dinin të shkruanin vetëm me alfabet arab. Asdreni në një vjershë të shkruar më 1925 shkruan: U tunt deti, briti toka/Shqipëria Republikë/Pun’e bukur, thom pa frikë/veç zyrtarët që nga koka/s’dinë shqip, as gramatikë.
Edhe në kohën e sotme debati për alfabetin shqip vazhdon por me një intensitet më të vogël, pasi alfabeti latin ngadhnjeu, ashtu sikur që ngadhnjeu dialekti toskë për drejtshkrimin e shqipes. Ne duhet që përgjithmonë ti lëmë anash paragjykimet që kemi ndaj alfabetit arab; alfabet ky që i ka dhënë aq shumë civilizimit botëror. Nëse i analizojmë sot shkrimet e pseudohistorianëve dhe pseudointelektualëve shqiptar fitohet përshtypja se alfabeti arab përfaqëson prapambetjen, përderisa ai latin përfaqëson modernizmin, dhe se shqiptarët me implementimin e alfabetit latin shpëtuan nga asimilimi. Janë këta teori primitive të pseudointelektualëve shqiptarë.
Për ata që thonë se alfabeti latin ishte i nevojshëm për tu modernizuar kombi shqiptar, do të i ju kujtoj rastin se kombet më të modernizuar sot janë kombi japonez dhe ai kinez, alfabeti i të cilëve s`ka asnjë lidhje me atë latin. Përderisa modernizimi i shqiptarëve edhe pas 100 viteve të imponimit të këtij alfabeti, është në nivelin e njëjtë të modernizmit si Manastiri në vitin 1908.
Për ata që thonë se alfabeti latin ishte më i përshtatshëm pasi ajo mund të mësohej më lehtë, ju them që ata e thonë këtë nga injoranca. Alfabeti arab është dy herë më i lehtë për tu mësuar se ai latin. Kjo për faktin se alfabeti latin ka dy nënalfabete, gjegjësisht shkronja të shtypit dhe të shkrimit si dhe duke i ja shtuar faktit se këta dy nënalfabete shkruhen me shkronja të mëdha dhe të vogla e bëjnë atë më të komplikuar për tu mësuar se alfabeti arab.
Për ata që thonë që ishte i nevojshëm vetëm një alfabet pasi ashtu janë të gjithë gjuhët, do t’i përkujtoj se shumë gjuhë shkruhen në dy apo dhe tre alfabete. Rast më i njohur për ne është serbo-kroatishtja e cila mësohej në shkollat në Jugosllavi dhe shkruhej me alfabet latin dhe cirilik. Kurdët kanë njëkohësisht alfabet arab dhe latin; ujgurët njëkohësisht kanë alfabet arab, cirilik dhe latin; azerët shkruajnë në latinisht dhe arabisht. Shumica e kombeve turke që dolën nga Bashkimi Sovjetik përdorin njëkohësisht alfabetin cirilik dhe latin. Edhe gjermanët si popull më i ngritur intelektualisht në Evropë përdornin dy alfabete gjegjësisht atë gotik dhe latin.
Për ata që thonë që alfabeti arab nuk ka letërsi, dua që t’i përkujtoj që poetët dhe filozofët më të njohur të botës kanë shkruajtur me alfabet arab në gjuhën: arabe (Arabi, Gadishulli Iberik) osmane ( Perandoria Osmane), urdishte( Indi, Pakistan), kurdishte( Irak, Iran, Turqi), farsi (Iran, Shqipëri), pashtune (Afganistan), ujgure (Kinë), azere (Kaukaz, Iran), shqipe (Shqipëri, Maqedoni) etj. Vetë poeti më i madh i perëndimit Gete, ishte i frymëzuar nga poetët e lindjes dhe për këtë shkak e studionte dhe Kur’an-in.
-Imponimi vetëm i alfabetit latin për shkrimin e shqipes ishte një papërgjegjësi e madhe dhe kjo është një ndër arsyet e shumta që ne jemi populli më i prapambetur në Evropë.



Nga sa lexova ne kete shkrim , ky kot thote se pretendon implementimin e dy alfabeteve (arab dhe latin), nje tregues amoralitetit te tij, pasi shihet qarte , ne c'do rradhe ku ai shprehet ,qe eshte nje gaverrno islamike.Me intelektualete tille shqiptaret do te jene perjetesisht inferiore ndaj popujve te tjere ballkanike, te cilet shikojne perpara interesat e popullit te tyre dhe jo interesat e grupimeve radikale isalmike.

[s0ni]

Ky tipi Frymzim Dauti, mbaroi pune te shaje Skenderbene, Nene Terezen, Kadarene dhe tashme po fillon te marre me rradhe figurat e Rilindjes!!!
U be idioti islamist, qe s'ka as bes as fe dhe i duket vetja intelektual, te marre per goje figurat e kombit.

Me vjen turp ta lexoj! Nje Shqiptar i vertete nuk flet e shan ne kete menyre sic ben ky tipi qe as emrin s'duhet te ja permendesh.

[Gordon Freeman]

alfabeti shqiptar u miratua edhe me influence arabe qe kishin propozuar vllezerit frasheri ajo qe ka thene dauti eshte e vertete !

[Hyllien]

Shif ku kemi mbrritur, pupupu cfarë niveli propagande të shpifur antishqiptare. Ky është skandal me proporcion ndërkombëtar për ne shqiptarët. Shpifjet e këtij pseudoshqiptari se ne na u qënka imponuar alfabeti latin janë gënjeshtra për këdo shqiptar por jo për këtë vemje, i cili mesaduket e ndjen veten se ju imponua pasi dallohet qartë paralelizmi që heq me baballarët e tij Turq.

Turku mundohet të bëhet me identitet Europian, ne që e kemi, mundohemi ta heqim dhe ta zëvendësojmë me modele të falimentuara dhe anti-shqiptare.

[Geri Tr]

Kongresin e Manastirit me urdhër të Austro-Hungarisë

Nga Frymzim Dauti

(Alfabeti arab-shqip)

Me iniciativë të Mit’hat Frashërit në Manastir në vitin 1908 u mblodhën klubet shqiptare që ishin aktive në Perandorin Osmane me qëllim që të njësojnë shkrimin shqip. Gjatë kësaj periudhe gjuha shqipe shkruhej së paku në

pesë alfabete: arab, latin, alfabeti i Stambollit, grek dhe më rrallë sllav (cirilik). Faik Konica, që ishte aktiv në angazhimin për pasurimin e shqipes, e që ishte i kualifikuar që të debatonte për këtë temë dhe që botonte revistën “Albania” të sponsorizuar nga Austro-Hungaria për qëllime propogandistike, nuk mori pjesë në punimet e Kongresit të Manastirit. Faik Konica mund të merrte pjesë në atë kongres dhe nuk kishte nevojë që të mbetej në egzil, pasi në atë periudhë ishin amnistuar të gjithë disidentët, pa përjashtim. Por Faik Konica ishte në listën e pagës së Austro-Hungarisë, dhe mbronte interesat e saj pas aneksimit të Bosnjës nga Austro-Hungaria disa muaj më parë. Faik Konica që lobonte për “çlirimin” e popullit të vet dhe që mbronte vlerat e lirisë së popujve, nuk protestoi kur populli mysliman i Bosnjës kundër vullnetit të vet u okupua nga një perandori katolike në vitin 1908. Mirëpo përkrahja e Konicës për okupimin e Bosnjës nuk ishte arsyeja se pse ai nuk erdhi në atë kongres, për të cilën vetë ai disa herë kishte kërkuar që është e nevojshme që të mbahej. Arsyeja kryesore sipas mendimit tim duhet të qëndrojë në debatin nëpërmjet letrave që kishin Faik Konica me Mit’hat Frashërin. Ata si dy ekspertë të propagandës dhe që shkruanin me pseudonime krishtere ortodokse, në vitin 1908 kishin mendime të ndryshme për të ardhmen e shqiptarëve. Faik Konica propagandonte që Shqipëria të aneksohej nga Austro-Hungaria, përderisa Mit’hat Frashëri pas revolucionit xhonturk më 1908 besonte se Perandoria Osmane do të forcohej dhe do të mbijetonte. Kuptohet që për mendimin e Mit’hat Frashërit ndikoi dhe ngritja e tij në post të lartë në Ministrinë e Punëve të Jashtme dhe zgjedhja e kushëririt të tij Gani Frashëri për deputet. Faik Konica ishte që për shkrimin e shqipes të përdoret alfabeti latin dhe arab, me çka ai këtë e dëshmon në revistën e tij “Albania” ku botoheshin edhe shkrime shqipe me alfabet arab. Mit’hat Frashëri ishte që për shqipen të përdorej alfabeti që e përpiloi xhaxhai i tij por dhe ndoshta për përhapjen e propagandës dhe ai arab. Alfabeti arab përdorej më shumë ndër shqiptarët dhe prandaj ishte me interes të madh që ai të mbetej për përhapjen e propagandës dhe që vendimet e kongresit të pranohen në masë. Mirëpo në atë kohë ishte e pamundur që të pranohej që shqipja të shkruhej në tre alfabete. Pasi asnjëri nga këta të dy propagandist nuk lëshoi pe që të tërheq kërkesën për alfabetin e preferuar të tyre, si kompromis në Kongresin e Manastirit u pajtua që shqipja të shkruhet në dy alfabete, gjegjësisht atë latin dhe alfabetin e Stambollit. Por pasi që në Manastir u vendos që mos të përdoren më shkronjat arabe për shkrimin e shqipes, ky vendim e irritoji masën e gjerë. Pas kësaj ngjarjeje filloi me një intenzitet më të madh debati për alfabetin shqip. Ky vendim i imponimit të alfabetit latin i zemëroi intelektualët shqiptar konzervativ. Ata filluan që të kërkojnë që shqipja të shkruhej me alfabet arab. Në të gjithë qytetet shqiptare kishte protesta në përkrahje të alfabetit shqip me shkronja arabe. Kërkesat e tyre i drejtohen qeverisë dhe parlamentit. Përkundrazi asnjë protestë nuk u organizua në favor të alfabetit latin, pasi që nuk kishte përkrahje në masë. Ky debat për alfabetin shqip u zhvillua edhe në mes deputetëve shqiptar dhe solli ndasi në mes atyre që përfaqësonin shqiptarët. Deputetët shqiptarë u ndanë në mes atyre që mbronin alfabetin arab, të cilët njëkohësisht përbënin shumicën, dhe atyre që përkrahnin alfabetin e Stambollit. Kjo do të thotë se gjithë deputetët shqiptar kategorikisht e refuzuan alfabetin latin, duke parë pas saj tentime për përçarjen e shqiptarëve. Një pjesë e deputetëve që mbronte alfabetin arab për shkrimin e shqipes bën një peticion e që u botua në shtypin e Perandorisë. Peticionin e kanë nënshkruar 14 deputet shqiptarë, e ku në mes të tjerave ata deklaronin: "Prandaj, ne, si përgjegjës për fatin e popullit, vendosëm që ky alfabet të mos pranohet dhe të mos futet nëpër shkolla. Ne me neveri më të thellë e shikojmë propagandën për alfabetin latin, të cilin duan të na fusin të huajt që duan ta gëlltisin atdheun tonë dhe duke bërë lloj-lloj intrigash, duan ta shkatërrojnë bashkimin tonë me Perandorinë Osmane". Por nuk ndejtën heshturazi dhe deputetët tjerë. Ata në janar 1910 botojnë në shtypin e Perandorisë peticionin në përkrahje të alfabetit të Stambollit. Këtë peticion e nënshkruajnë 10 deputet shqiptar, edhe atë: Esat Pasha Toptani, Aziz Pasha Vrioni, Mufid Libohova, Shahin Kolonja, Gani Frashëri, Ismail Qemali, Nexhip Draga, Hasan Prishtina etj. Qeveria e gjendur në një situatë të palakmueshme nga këta lobime të deputetëve, nxjerrë komunikatën që nuk favorizonte asnjërin alfabet, pasi kjo problematik duhet zgjidhur në mes intelektualëve shqiptar, dhe se ajo nuk do të ndaloj as alfabetin latin, të Stambollit apo atë arab, kryesorja është që të i ju ofrohet që të shkruhet dhe që të mësojnë në shqip ata që e kërkojnë këtë. Gazeta "Tanin" e afërt me pushtetin, më 4 shkurt 1910 shkruan si vijon: “Qeveria ka marrë vendim të prerë të ngelë neutrale rreth çështjes se me çfarë alfabeti do të shkruhet shqipja dhe që zgjidhjen e kësaj t'ua lejë dijetarëve shqiptarë”. Por për ta kuptuar këtë debat intelektual që është zhvilluar në atë kohë, do të ishte e nevojshme që të lexohet edhe vepra e historianit të vërtetë Hasan Kaleshit “ Disa aspekte të luftës për alfabetin shqip në Stamboll”. Ai duke e studiuar shtypin osman të asaj kohe na ofron një vepër me shumë informata rreth këtij debati. Mirëpo debati për një alfabet shqip nuk fillon me Kongresin e Manastirit më 1908, por më 1879 kur qeveria osmane i jep besimin Sami Frashërit që të përpiloj një alfabet për shqiptarët, pasi që në Korçë ishte parapa të hapet shkolla shqipe dhe që planifikohej që të hapen dhe të tjera. Sami Frashëri me shokë e përpilojnë alfabetin shqip që është i njohur si alfabeti i Stambollit. Ky alfabet është një përzierje e shkronjave greke, latine, sllave por dhe të disa shkronjave të veçanta që s`ka asnjë alfabet tjetër. Sot ka shumë intelektual shqiptar që i mbyllin sytë para fakteve dhe nuk pranojnë që qeveria osmane dha urdhër për përpilimin e alfabetit shqip, me të cilën alfabet u shkruajtën librat e para shkollore shqipe dhe u botuan shumë gazeta sikurse “Lirija” që botohej në Selanik, “Tomori” që botohej në Elbasan apo “Lirija e Shqiprisë” që botohej në Sofje. Ndoshta ky citat i Faik Konicës do t’i binde ato shqiptarë që nuk i ju binden fakteve. Konica shkruan në një shkrim të tij: […] shkoj e vij te viti 1879. Në atë mot, Sulltani, për të ndezur në Shqipëri një zjarr kundër sllavizmit, cpoi disa memure (zyrtar) shqiptare të mblidhen që të bëjnë një alfabet shqip. Këta, me leje të qeverisë, u mbluadhnë (Faik Konica- Abetari shqip).
Pas Kongresit të Manastirit kishte të tillë që thuanin se s`ka se si shkruhet shqipja më shkronja arabe pasi që arabishtja ka 28 bashkëtingëllore dhe vetëm 3 zanore përderisa shqipja ka 36 shkronja. Këtë tezë e rrëzoi shqiptari intelektual i Tetovës, Rexhep Voka. Ai e përpiloji alfabetin shqip-arab me modifikime të vogla dhe që mundësohej të shkruhet shqipja pa asnjë problem, sikur që shkruhej osmanlishtja në alfabet arab edhe pse ka 8 zanore; një zanore më shumë se shqipja dhe shkruhej pa asnjë problem. Ky alfabet nuk ishte ndonjë risi pasi që shqiptarët për disa shekuj kishin kultivuar letërsinë shqipe me alfabet arab. Por Voka e plotësoi dhe bashkë me te botoi dhe gramatikën shqipe. Patrioti Rexhep Voka më 1911 me alfabet arab dhe me një shqipe të bukur te vepra e tij “ Mendime”, shkruan për rëndësinë e shkollave shqipe. Ai shkruan: "Sot dynjaja osh ba qetir, sall (vetëm) me pushkë e me thikë nuk po fitohet, po lipet edhe kalem(laps) e kndim (mësim), fjalë e mendim".[…]"Të mos thomi ki mysliman e ai i krishterë, jo toskë jo gegë, se xhith jemi shqiptar, jemi ni fis e ni far".
Imponimi i disa pseudopatriotëve që më çdo kusht të shkruhet shqipja me shkronja latine e revoltoi klerin mysliman që kryesisht e njihte vetëm alfabetin arab dhe klerin ortodoks që e njihte kryesisht alfabetin grek. Ky debat me siguri që e dëmtoi procesin e krijimit të kombit shqiptar dhe arsimin shqip. Por ky debat nuk është zhvilluar vetëm në mes intelektualëve shqiptar pasi dhe kombet tjera janë përballur me këtë problem. Debati i shqiptarëve për alfabetin ndiqej me kureshtje nga qeveritarët radikal xhonturq të cilët shfaqnin ide të nacionalizmit turk dhe të cilët vuanin nga kompleksi i inferioritetit. Edhe te ta filloi të shfaqet ideja për ndërrimin e alfabetit arab të osmanlishtes dhe zëvendësimin me atë latin, që të jenë më afër perëndimit. Kjo ide u materializua kur Kryetari i Shtetit të Republikës së Turqisë në vitin 1928, me dekret e zëvendësoi alfabetin arab të turqishtes me alfabet latin. Pasojat e këtij vendimi i dimë të gjithë, pasi pas shëndrimit të intelektualëve të pakët të Turqisë brenda natës në analfabet, Turqia u futë në një kolaps ekonomik dhe në një sistem ushtarak. Pas shumë dekadave ngecjesh Turqia në 10 vitet e fundit është duke e marrë veten pasi i ju kthye rrënjëve të veta, dhe tani kërkon që të rikthej ndikimin e saj në Lindjen e Mesme, Kavkaz dhe Ballkan. Pasoja të tilla por me një intenzitet më të vogël, pati dhe imponimi i alfabetit latin te shqiptarët. Shumica e shqiptarëve gjatë Perandorisë Osmane shkonin në shkolla ku mësohej në shqip dhe turqisht me alfabet arab. Ata rëndësi të madhe i ju përkushtonin dhe shkollave ushtarake si në Manastir apo Stamboll, e ku po ashtu mësonin në osmanlisht. Një pjesë e madhe e shqiptarëve si popull me shumicë myslimane, djem dhe vajza, e mësonin alfabetin arab në xhami apo dhe nëpër shtëpia me qëllim që ta lexonin Kur’an-in. ë orEdhe sot në Maqedoni shumica e rinisë shqiptare njeh alfabetin arab pasi e mësojnë atë në xhami dhe e lexojnë Kur’an-in nigjinal, pasi aty gjejnë qetësin shpirtërore.
Unë ndaj mendimin se implementimi i alfabetit arab dhe atij latin në të njëjtën kohë për shkrimin e shqipes do të ishte zgjidhja më e mirë. Të gjithë ata që e dinin alfabetin arab me lehtësi do të mësonin të lexonin dhe shkruanin shqip, përderisa ata që e refuzuan alfabetin latin nuk do të krijonin pengesa. Pasojat e imponimit të alfabetit latin do të ndihen më shumë pas pavarësisë së Shqipërisë, ku dhe pas 10 vite të formimit të shtetit shqiptar, nuk kishte mësues shqiptar e as shkolla shqipe. Prandaj dhe mësohej në disa shkolla greqisht, përderisa shumica e rinisë mbeti analfabete. Edhe ata pak alfabet që ishin të shkolluar me alfabet arab nuk mund të ndihmonin në zgjidhjen e këtij problemi. Duhet patur parasysh se dhe politikanët të nivelit më të lartë shtetëror sikur që ishte Kryeministri i Shqipërisë, në atë kohë dinin të shkruanin vetëm me alfabet arab. Asdreni në një vjershë të shkruar më 1925 shkruan: U tunt deti, briti toka/Shqipëria Republikë/Pun’e bukur, thom pa frikë/veç zyrtarët që nga koka/s’dinë shqip, as gramatikë.
Edhe në kohën e sotme debati për alfabetin shqip vazhdon por me një intensitet më të vogël, pasi alfabeti latin ngadhnjeu, ashtu sikur që ngadhnjeu dialekti toskë për drejtshkrimin e shqipes. Ne duhet që përgjithmonë ti lëmë anash paragjykimet që kemi ndaj alfabetit arab; alfabet ky që i ka dhënë aq shumë civilizimit botëror. Nëse i analizojmë sot shkrimet e pseudohistorianëve dhe pseudointelektualëve shqiptar fitohet përshtypja se alfabeti arab përfaqëson prapambetjen, përderisa ai latin përfaqëson modernizmin, dhe se shqiptarët me implementimin e alfabetit latin shpëtuan nga asimilimi. Janë këta teori primitive të pseudointelektualëve shqiptarë.
Për ata që thonë se alfabeti latin ishte i nevojshëm për tu modernizuar kombi shqiptar, do të i ju kujtoj rastin se kombet më të modernizuar sot janë kombi japonez dhe ai kinez, alfabeti i të cilëve s`ka asnjë lidhje me atë latin. Përderisa modernizimi i shqiptarëve edhe pas 100 viteve të imponimit të këtij alfabeti, është në nivelin e njëjtë të modernizmit si Manastiri në vitin 1908.
Për ata që thonë se alfabeti latin ishte më i përshtatshëm pasi ajo mund të mësohej më lehtë, ju them që ata e thonë këtë nga injoranca. Alfabeti arab është dy herë më i lehtë për tu mësuar se ai latin. Kjo për faktin se alfabeti latin ka dy nënalfabete, gjegjësisht shkronja të shtypit dhe të shkrimit si dhe duke i ja shtuar faktit se këta dy nënalfabete shkruhen me shkronja të mëdha dhe të vogla e bëjnë atë më të komplikuar për tu mësuar se alfabeti arab.
Për ata që thonë që ishte i nevojshëm vetëm një alfabet pasi ashtu janë të gjithë gjuhët, do t’i përkujtoj se shumë gjuhë shkruhen në dy apo dhe tre alfabete. Rast më i njohur për ne është serbo-kroatishtja e cila mësohej në shkollat në Jugosllavi dhe shkruhej me alfabet latin dhe cirilik. Kurdët kanë njëkohësisht alfabet arab dhe latin; ujgurët njëkohësisht kanë alfabet arab, cirilik dhe latin; azerët shkruajnë në latinisht dhe arabisht. Shumica e kombeve turke që dolën nga Bashkimi Sovjetik përdorin njëkohësisht alfabetin cirilik dhe latin. Edhe gjermanët si popull më i ngritur intelektualisht në Evropë përdornin dy alfabete gjegjësisht atë gotik dhe latin.
Për ata që thonë që alfabeti arab nuk ka letërsi, dua që t’i përkujtoj që poetët dhe filozofët më të njohur të botës kanë shkruajtur me alfabet arab në gjuhën: arabe (Arabi, Gadishulli Iberik) osmane ( Perandoria Osmane), urdishte( Indi, Pakistan), kurdishte( Irak, Iran, Turqi), farsi (Iran, Shqipëri), pashtune (Afganistan), ujgure (Kinë), azere (Kaukaz, Iran), shqipe (Shqipëri, Maqedoni) etj. Vetë poeti më i madh i perëndimit Gete, ishte i frymëzuar nga poetët e lindjes dhe për këtë shkak e studionte dhe Kur’an-in.
-Imponimi vetëm i alfabetit latin për shkrimin e shqipes ishte një papërgjegjësi e madhe dhe kjo është një ndër arsyet e shumta që ne jemi populli më i prapambetur në Evropë.



Nga sa lexova ne kete shkrim , ky kot thote se pretendon implementimin e dy alfabeteve (arab dhe latin), nje tregues amoralitetit te tij, pasi shihet qarte , ne c'do rradhe ku ai shprehet ,qe eshte nje gaverrno islamike.Me intelektualete tille shqiptaret do te jene perjetesisht inferiore ndaj popujve te tjere ballkanike, te cilet shikojne perpara interesat e popullit te tyre dhe jo interesat e grupimeve radikale isalmike.

O Skenderbe,O Migjen,O Gjergj Fishta,o Mjeda,O Asdren,O Naim,O Noli,O Konica, cohuni nga varri

[s0ni]

O Skenderbe,O Migjen,O Gjergj Fishta,o Mjeda,O Asdren,O Naim,O Noli,O Konica, cohuni nga varri

Ky Dauti, merr nje fakt historik dhe i ben aq shume kthesa, propagande me ideologjine e tij derisa ja ben mendjen lexuesit corap. I gjithe shkrimi eshte nje trillim i rrjedhimit te ngjarjeve si mbas mendimit te tij. Por ne kete menyre te gjithe ne mund te thurim hartime te bukura, nostalgjike, emocionuese ku lexuesi biles derdh dhe dy pika loti. Pra trillim letrar si mbas imagjinates tone, por fakti eshte qe mbetet vetem trillim!

Cfare eshte shqetesuese jane lexuesit qe i marrin keto trillime si fakte historike!!!Ne jeten time s'jam hasur me njerez kaq analfabet sic ne forum, te cilet s'dine te lexojne dicka dhe te jene te vetedijshem nese eshte e verte apo mashtrim. Shkrime te tilla si mesiper jane thurur pikerisht per keto njerez qe marrin cfare thojne te tjeret si ligj. Nuk eshte se une vete di gjithcka, perkundrazi, por di qe te formosh nje mendim te caktuar duhet te lexosh te verteten dhe jo trillime imagjinatore. Nese ke formuar nje mendim gabimisht atehere fare lehte e ndryshon qendrimin tend kur te jipen faktet.

Te thuresh iluzione rreth nje ideologjie sepse deshiron ta mbrosh ate me fanatizem...keto njerezit jane per te ardhur keq...me bejme me dhibje koke se nuk mundem ti kuptoj. Pikerisht kete ka bere Dauti me shkrimin e tij.

[Anesti_55]

Ky Dauti, merr nje fakt historik dhe i ben aq shume kthesa, propagande me ideologjine e tij derisa ja ben mendjen lexuesit corap. I gjithe shkrimi eshte nje trillim i rrjedhimit te ngjarjeve si mbas mendimit te tij. Por ne kete menyre te gjithe ne mund te thurim hartime te bukura, nostalgjike, emocionuese ku lexuesi biles derdh dhe dy pika loti. Pra trillim letrar si mbas imagjinates tone, por fakti eshte qe mbetet vetem trillim!

Cfare eshte shqetesuese jane lexuesit qe i marrin keto trillime si fakte historike!!!Ne jeten time s'jam hasur me njerez kaq analfabet sic ne forum, te cilet s'dine te lexojne dicka dhe te jene te vetedijshem nese eshte e verte apo mashtrim. Shkrime te tilla si mesiper jane thurur pikerisht per keto njerez qe marrin cfare thojne te tjeret si ligj. Nuk eshte se une vete di gjithcka, perkundrazi, por di qe te formosh nje mendim te caktuar duhet te lexosh te verteten dhe jo trillime imagjinatore. Nese ke formuar nje mendim gabimisht atehere fare lehte e ndryshon qendrimin tend kur te jipen faktet.

Te thuresh iluzione rreth nje ideologjie sepse deshiron ta mbrosh ate me fanatizem...keto njerezit jane per te ardhur keq...me bejme me dhibje koke se nuk mundem ti kuptoj. Pikerisht kete ka bere Dauti me shkrimin e tij.

Nje dijetar grek thoshte"shpsh te vertetat i marrimvesht nga armiku"Pra kur ky felliqesire thote se ne maqedoni shqiptaret e mesojne shqipen ne alfabetin arab se keshtu dhe lexojne me mire kuranin, une besoj si te vertete.Shqiptaret e maqedonise kane nje sjellje krejt tjeter.

[Prometeu2]

Shkrim skandaloz, jane disa kufinj te debatit per disa ceshtje me vlere paradigme per nje komb dhe ceshtja e alfabetit te nje gjuhe hyn ne kete kategori. Une nuk kam degjuar qe dikush ne Turqi te ngrise ceshtje te tilla, megjithe faktin se turqishtja edhe 20 vjet pas shqipes (pra deri me 1928) u shkrua me shkronja arabe dhe turqishtja sigurisht se ka qene gjuhe shume, shume me e levruar se shqipja ne te shkruar, ne fund te fundit ka qene gjuhe administrate e nje perandorie! Tash na dalin ca telebane si ky Frymzimi dhe deshirojne t'i permbysin edhe disa ceshtje te "paprekshme" sic eshte shkrimi i shqipes me shkronja latine!

Se si e shkruan shqipen ky Frymzimi, me shkronja arabe, kineze, gjeorgjiane, armene, ai eshte problem i tij, mirepo ndotja e shtypit me shkrime te tilla eshte e patolerueshme!

Ne vetem mund t'i jemi mirenjohes rilindasve tane qe ishin aq vizionare ne kohen kur "talebanet" ishin shumice ne popullin tone dhe ku populli betohej sipas formulave "pash Sulltanin..., pash Allahun", tashme qe ata jane nje pakice e shperfillshme mund vetem te llapisin kot me ide te tilla anakronike e skandaloze!

[Darius]

I qenka bashkuar zorra trashe me trurin ketij Frymezimit, prandaj i vikan mendimet ere...

[Dr.Qendro]

I qenka bashkuar zorra trashe me trurin ketij Frymezimit, prandaj i vikan mendimet ere...

Sa kam qeshur.

Nesti beji postimet pak me te shkurtra se nuk kuptohen dot pastaj.